در گروه تجربی، رشتههای دانشگاهی متنوعی وجود دارد که هرکدام مسیر تحصیلی و شغلی متفاوتی دارند. برخی از این رشتهها با استعداد و روحیات ذاتی خانمها هماهنگترند و زمینههای شغلی مساعدتری برای خانمها فراهم میکنند. مواردی نظیر محیط کاری، نیاز به فعالیت و استقامت جسمانی، سر و کار داشتن با افراد، صبر و حوصله، جنسیت افراد فعال در بازار کار آن شغل، همگی از عوامل موثر در تناسب یک رشته برای خانمها بهشمار میروند. انتخاب بهترین رشته های تجربی برای خانم ها باید بر اساس علاقه، توانمندی و آینده شغلی انجام شود تا زنان بتوانند ضمن کسب رضایت شغلی، به استقلال مالی نیز برسند. بسیاری از شغل های رشته تجربی برای خانم ها مانند پزشکی، مامایی، کاردرمانی، گفتاردرمانی، تغذیه، پرستاری و …، فرصتهای خوب شغلی و درآمد مناسبی را در اختیار آنها قرار میدهند.
معرفی بهترین رشته های علوم تجربی برای خانم ها
هرچند بیشتر رشتههای دانشگاهی علوم تجربی برای خانمها از جنبههایی مانند بازار کار، فضای کار، امکان پیشرفت، امکان مهاجرت و ادامه تحصیلی، مناسب محسوب میشوند، اما برخی از آنها تناسب بیشتری با روحیات و توانمندیهای خانمها دارند؛ به همین دلیل نیز محبوبیت بیشتری در میان داوطلبان دختر پیدا کردهاند. در ادامه به معرفی بهترین رشته های تجربی برای خانم ها پرداخته و بازار کار، چارت درسی، آینده شغلی، امکان مهاجرت و مهارتهای مورد نیاز هر کدام را مجزا بررسی میکنیم.
1- دندانپزشکی
رشته دندانپزشکی یکی از محبوبترین و پردرآمدترین رشته های تجربی برای خانم ها محسوب میشود که به دلیل شرایط کاری مناسب، امکان راهاندازی مطب مستقل، ساعات کاری قابل تنظیم و تعامل مستقیم با بیماران، مورد توجه بسیاری از داوطلب دختر قرار گرفته است. تحصیل در این رشته حدود ۶ سال به طول میانجامد و شامل دروس پایه پزشکی، تخصصی دندانپزشکی، مهارتهای عملی و دورههای کارآموزی در کلینیکهای آموزشی است. دندانپزشکی با توجه به سطح درآمد بالا، امنیت شغلی و استقلال کاری، از جذابترین شغل های رشته تجربی برای خانم ها به شمار میآید. البته برای تحصیل در این رشته پرطرفدار، صرفا علاقه کافی نیست و در رقابت بالای کنکور تجربی، باید موفق به کسب رتبه فوقالعاده خوب شوید.

2- پزشکی
رشته پزشکی یکی از پردرآمدترین رشته های تجربی برای خانم ها است که همواره جزو اولین گزینهها در انتخاب رشته کنکور تجربی است و هدف اکثر دانشآموزان از ورود به گروه تجربی، قبولی در پزشکی است. طول دوران تحصیل در پزشکی حدود ۷ سال است و شامل سه دوره علوم پایه، فیزیوپاتولوژی و کارآموزی و کارورزی بالینی میشود. پس از دریافت مدرک دکترای حرفهای، امکان ادامه تحصیل در رشتههای تخصصی و فوق تخصص نیز وجود دارد. پزشکی نیازمند روحیه مسئولیتپذیری، صبر، توانایی تصمیمگیری در شرایط سخت و مهارت بالا در برقراری ارتباط با بیماران است. با توجه به گستردگی فرصتهای شغلی در مراکز درمانی دولتی و خصوصی، مطب شخصی، حوزه پژوهش و آموزش، پزشکی یکی از مطمئنترین شغل های رشته تجربی برای خانم ها از نظر امنیت شغلی، پیشرفت حرفهای و جایگاه اجتماعی محسوب میشود.
3- داروسازی
رشته داروسازی یکی دیگر از رشته های تجربی مناسب خانم ها است که به دلیل محیط کاری آرام و به دور از بیماران و بیمارستان، امنیت شغلی بالا و درآمد مناسب، محبوبیت زیادی در میان دختران دارد. این رشته حدود ۶ سال تحصیل دارد و شامل دروس پایه پزشکی، شیمی، زیستشناسی، فارماکولوژی و کارآموزی در داروخانهها میشود. داروسازان میتوانند در داروخانههای خصوصی، شرکتهای داروسازی، مراکز تحقیقاتی، بیمارستانها یا حتی بهعنوان مشاور دارویی فعالیت کنند. نیاز به دقت بالا، توانایی درک ترکیبات دارویی و مسئولیتپذیری از ویژگیهای مهم برای موفقیت در این مسیر است. به دلیل وجود فرصتهای متنوع شغلی و امکان کار مستقل، داروسازی بدون شک از بهترین رشته های تجربی برای خانم ها به شمار میرود.
4- فیزیوتراپی
رشته فیزیوتراپی یکی از رشته های تجربی مناسب خانم ها است که با توجه به ماهیت درمانی، تعامل نزدیک با بیماران و فضای آرامتر کاری، بسیار مورد استقبال دختران قرار دارد. طول دوره تحصیل در این رشته حدود ۴ سال در مقطع کارشناسی است و دروس آن شامل آناتومی، فیزیولوژی، کینزیولوژی، تمرین درمانی، الکتروتراپی و کارآموزیهای بالینی میشود. فیزیوتراپیستها میتوانند در بیمارستانها، کلینیکها، مراکز توانبخشی، تیمهای ورزشی یا حتی بهصورت مستقل فعالیت کنند. نیاز به صبر، مهارت ارتباطی قوی و توانایی جسمی نسبی از جمله توانمندیهای لازم برای این رشته است. با توجه به رشد نیاز جامعه به توانبخشی و ارتقاء کیفیت زندگی، فیزیوتراپی یکی از شغلهای رشته تجربی برای خانمها با آیندهای روشن و رضایت شغلی بالا محسوب میشود.
5- پرستاری
رشته پرستاری از جمله بهترین شغل های رشته تجربی برای خانم ها به شمار میآید که با وجود فشار کاری بالا، همچنان محبوبیت زیادی دارد. این رشته به دلیل فرصتهای شغلی گسترده در بیمارستانها، درمانگاهها، مراکز مراقبت ویژه و حتی امکان مهاجرت کاری به کشورهای مختلف، گزینهای بسیار مناسب برای دختران علاقهمند به کارهای درمانی و کمک به دیگران است.
طول دوره تحصیل کارشناسی پرستاری ۴ سال است و شامل دروسی مانند آناتومی، فیزیولوژی، داروشناسی، مراقبتهای بالینی، روانپرستاری و کارآموزیهای بیمارستانی است. از مهمترین ویژگیهای مورد نیاز در این رشته میتوان به توانایی جسمی و روحی، صبر، مهارت ارتباطی بالا و مسئولیتپذیری اشاره کرد. بازار کار پایدار، امکان ادامه تحصیل در گرایشهای مختلف و تقاضای جهانی برای پرستاران، این رشته را به انتخابی منطقی و آیندهدار برای خانمها تبدیل کرده است.
6- مامایی
رشته مامایی یکی از بهترین رشته های تجربی برای دخترها محسوب میشود که با ماهیت زنانه و محیط کاری کاملاً مختص بانوان، از گذشته تا امروز مورد توجه داوطلبان دختر گروه تجربی بوده است. مامایی به مراقبتهای پیش، حین و پس از بارداری میپردازد و شامل آموزشهایی در زمینه زایمان، بهداشت باروری، نوزادان و روانشناسی دوران بارداری است. طول دوره کارشناسی این رشته ۴ سال است و دانشجویان دروسی مانند آناتومی، فیزیولوژی، ژنتیک، بارداری و زایمان، بیماریهای زنان و نوزاد و کارآموزیهای بیمارستانی را میگذرانند. بازار کار مامایی در مطبهای شخصی، بیمارستانها، مراکز درمانی و خانههای بهداشت بسیار مناسب است و در محیطی کاملاً زنانه فعالیت میشود.
7- بینایی سنجی
رشته بینایی سنجی یکی از رشته های تجربی مناسب خانم ها است که به بررسی، تشخیص و اصلاح اختلالات بینایی میپردازد. این رشته که یکی از بهترین رشته های پیراپزشکی است، در مقطع کارشناسی ارائه میشود و طول دوره تحصیل آن معمولاً ۴ سال است. دانشجویان در طول تحصیل با دروسی مانند اپتومتری، فیزیولوژی چشم، تشخیص بیماریهای چشم و نسخهنویسی عینک آشنا میشوند. بازار کار این رشته به دلیل نیاز دائم به خدمات بینایی در کلینیکها، مطبها و مراکز درمانی، مطلوب است و امکان فعالیت مستقل نیز برای فارغالتحصیلان وجود دارد. از آنجا که کار این رشته بیشتر در محیطهای آرام و تمیز انجام میشود و فشار فیزیکی زیادی ندارد، برای خانمها بسیار مناسب بوده و میتواند تعادل خوبی بین زندگی حرفهای و شخصی ایجاد کند.
8- تکنسین اتاق عمل
رشته تکنسین اتاق عمل یکی از بهترین رشتههای تجربی برای دخترها است که به دلیل نیاز روزافزون مراکز درمانی به نیروی ماهر در این حوزه، از بازار کار مناسبی برخوردار است. دانشجویان این رشته طی یک دوره ۴ ساله، دروسی مانند آناتومی، اصول جراحی، استریل و ضدعفونی، کمکهای اولیه، و مهارتهای فنی مرتبط با جراحی را میگذرانند. تکنسینهای اتاق عمل مسئول آمادهسازی ابزار جراحی، کمک به جراح در حین عمل و حفظ شرایط استریل هستند. برای موفقیت در این رشته، دقت بالا، سرعت عمل، توان جسمی مناسب و روحیه تیمی قوی مورد نیاز است. با توجه به فضای کاری نسبتا ثابت و محیط حرفهای بیمارستانی، این رشته جزو بهترین رشته های تجربی برای خانم ها محسوب میشود، بهویژه برای کسانی که به فعالیتهای بالینی و حضور در فضای جراحی علاقهمندند.
9- شنوایی سنجی
رشته شنوایی سنجی نیز یکی دیگر از شغل های رشته تجربی برای خانم ها است که زمینه فعالیت آن، تمرکز بر ارزیابی، تشخیص و توانبخشی اختلالات شنوایی و تعادل در افراد است. به دلیل محیط کاری آرام، تعامل زیاد با بیماران و امکان داشتن شغل مستقل، این رشته برای خانمهایی که به کارهای مراقبتی و دقیق علاقه دارند، گزینهای ایدهآل محسوب میشود. این رشته در مقطع کارشناسی ارائه میشود و معمولاً ۴ سال به طول میانجامد. دانشجویان در این دوره با دروسی مانند آناتومی گوش، فیزیولوژی شنوایی، آزمونهای شنوایی، وسایل کمکشنوایی و روشهای توانبخشی آشنا میشوند. بازار کار این رشته در کلینیکهای شنواییسنجی، بیمارستانها، مراکز توانبخشی و مراکز سمعک خوب و نسبتاً پایدار است.

10- علوم آزمایشگاهی
رشته علوم آزمایشگاهی یکی از بهترین شغل های رشته تجربی برای خانم ها است که به دلیل محیط کاری نسبتاً تمیز، بدون تنش و سر و کار نداشتن مستقیم با خونریزی یا اعمال تهاجمی، میان داوطلبان دختر محبوبیت زیادی دارد. این رشته در مقطع کارشناسی طی ۴ سال ارائه میشود و دانشجویان دروسی مانند بیوشیمی، میکروبشناسی، انگلشناسی، آسیبشناسی و هماتولوژی را فرا میگیرند. بازار کار آن در بیمارستانها، آزمایشگاههای خصوصی و دولتی بسیار مناسب است و با تجربه و شرایط لازم، امکان تأسیس آزمایشگاه نیز وجود دارد. همچنین کار در این رشته به صورت مستقل یا در شیفتهای منعطف، آن را به یکی از پردرآمدترین رشته های تجربی برای خانم ها تبدیل کرده است.
11- رادیولوژی یا پرتوشناسی
رشته رادیولوژی یا پرتوشناسی یکی از رشته های دانشگاهی تجربی مناسب دخترها به شمار میرود که محیطی آرام و نسبتاً بدون تنش دارد و برای خانمهایی که به کار با دستگاهها و فناوریهای تصویربرداری علاقهمند هستند، گزینهای عالی محسوب میشود. در این رشته، برخلاف برخی رشتههای درمانمحور، ارتباط مستقیم با روند درمان یا جراحی بیمار بسیار محدود است. طول دوره تحصیل کارشناسی آن معمولاً ۴ سال است و دانشجویان با دروسی مثل آناتومی، فیزیک پرتو، تصویربرداری پزشکی و فیزیک کاربردی آشنا میشوند. رشته های پیراپزشکی مانند رادیولوژی به دلیل بازار کار پایدار در مراکز درمانی دولتی و خصوصی، مورد توجه زیادی قرار دارند و فرصتهای شغلی گستردهای در کلینیکها و بیمارستانها برای فارغالتحصیلان آن فراهم است.
12- علوم تغذیه
رشته علوم تغذیه یکی دیگر از رشتههای تجربی مناسب خانمها محسوب میشود که تمرکز آن بر حفظ سلامت افراد از طریق اصلاح الگوی تغذیه و رژیمدرمانی است. این رشته محیط کاری نسبتاً آرام و بدون فشارهای فیزیکی یا عاطفی شدید دارد و برای خانمهایی که به سبک زندگی سالم، مشاوره تغذیه و ارتباط با مراجعان علاقهمندند، انتخابی مناسب است. گرچه این رشته نیز همانند یازده مورد قبلی که معرفی کردیم، جزو رشتههای علوم پزشکی محسوب میشود، اما قبولی در آن، کمی راحتتر است.
طول دوران تحصیل در مقطع کارشناسی ۴ سال بوده و دانشجویان دروس پایهای مانند بیوشیمی، فیزیولوژی، تغذیه درمانی، اپیدمیولوژی و بهداشت عمومی را میگذرانند. بازار کار این رشته در کلینیکهای تغذیه، بیمارستانها، مراکز مشاوره رژیمی و حتی فعالیت بهصورت مستقل یا در فضای مجازی، مناسب و روبهگسترش است.
13- بهداشت عمومی
رشته بهداشت عمومی یکی از بهترین رشته های تجربی برای خانم ها به شمار میرود؛ چرا که ماهیت حمایتی و آموزشی آن با ویژگیهای شخصیتی بسیاری از خانمها هماهنگ است. گرچه رشتههای بهداشت عمومی و مهندسی بهداشت جزو کمطرفدارترین رشتههای پیراپزشکی هستند؛ اما همچنان جزو رشته های بدون کنکور تجربی نیستند و داوطلبها برای قبولی در این رشته باید رتبه نسبتا خوبی در کنکور کسب کنند. دانشآموختگان این رشته در خانههای بهداشت، مدارس و مراکز بهداشتی فعالیت میکنند و وظایفی مانند تزریق واکسن، آموزشهای سلامت، مشاوره جنسی قبل از ازدواج، مراقبت از زنان باردار و پایش بهداشت عمومی جامعه را بر عهده دارند. طول دوران تحصیل رشته بهداشت عمومی در مقطع کارشناسی معمولاً ۴ سال است و دروس آن شامل آموزش بهداشت، بیماریهای شایع، تغذیه، اپیدمیولوژی، روشهای مراقبت اولیه سلامت و بهداشت مادر و کودک میشود.
14- روانشناسی
از میان رشتههای علوم پزشکی که خارج شویم، قبولی در سایر رشتهها بسیار سادهتر است. رشته روانشناسی گرچه جزو رشته های دانشگاهی انسانی دستهبندی میشود، اما جزو رشتههای شناور کنکور است که بخشی از ظرفیت آن در دانشگاههای مختلف، به رشته تجربی و حتی ریاضی اختصاص مییابد. روانشناسی بهدلیل ماهیت انسانمحور و تحلیلی خود، یکی از رشتههای بسیار مناسب برای خانمها محسوب میشود. بازار کار روانشناسی این سالها در ایران نیز رو به پیشرفت است و امکان فعالیت در مراکز مشاوره، مدارس، کلینیکهای رواندرمانی و حتی بهصورت مستقل فراهم است. طول دوران تحصیل در مقطع کارشناسی ۴ سال است و دروسی مانند روانشناسی رشد، آسیبشناسی روانی، روانسنجی، روانشناسی بالینی و آمار کاربردی را شامل میشود.
15- رشتههای آموزش و دبیری
رشتههای آموزش و دبیری از جمله رشتههایی هستند که به دلیل ثبات شغلی، محیط کاری آرام و هماهنگی با ویژگیهای شخصیتی بسیاری از خانمها، از جمله بهترین رشته های تجربی برای خانم ها بهشمار میروند. در گروه تجربی، رشتههای دانشگاهی چون آموزش ابتدایی، آموزش زیستشناسی و آموزش شیمی قابل انتخاب هستند. بازار کار این رشتهها عمدتاً در آموزش و پرورش، مدارس غیرانتفاعی و مراکز آموزشی خصوصی شکل میگیرد.
مقایسه رشته های تجربی مناسب خانم ها
رشته های دانشگاهی تجربی مناسب دخترها که معرفی کردیم، هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند؛ البته تنوع رشتههای دانشگاهی گروه تجربی بسیار گستردهتر از موارد مذکور است که میتوانید با مراجعه به صفحه لیست رشته های تجربی با همه موارد آشنا شوید. مواردی نظیر گفتار درمانی، هوشبری، زیست شناسی گیاهی و جانوری، شیمی محض، میکروبیولوژی و … نیز میتوانند جزو رشته های تجربی مناسب خانم ها قرار گیرند؛ اما ما 15 تا از بهترین رشتهها که با طیف رتبههای مختلف، امکان قبولی دارند را معرفی کردیم.
عنوان رشته | قبولی در دانشگاه | متوسط درآمد | فرصتهای شغلی | انعطاف در ساعات کاری |
دندانپزشکی | خیلی دشوار | بالا | متنوع | متوسط رو به بالا |
پزشکی | خیلی دشوار | بالا | متنوع و زیاد | کم |
داروسازی | خیلی دشوار | بالا | متنوع | متوسط |
فیزیوتراپی | دشوار | متوسط رو به بالا | متوسط | متوسط رو به بالا |
پرستاری | نسبتا دشوار | متوسط | بسیار زیاد | خیلی کم |
مامایی | نسبتا دشوار | متوسط | متوسط | متوسط |
بینایی سنجی | دشوار | متوسط رو به بالا | متوسط | متوسط |
تکنسین اتاق عمل | نسبتا دشوار | متوسط | زیاد | کم |
شنوایی سنجی | دشوار | متوسط رو به بالا | متوسط | متوسط |
علوم آزمایشگاهی | نسبتا دشوار | متوسط | متوسط | متوسط |
رادیولوژی | دشوار | متوسط رو به بالا | متوسط | متوسط |
علوم تغذیه | نسبتا دشوار | متوسط | محدود | متوسط |
بهداشت | نسبتا دشوار | متوسط | محدود | متوسط |
روانشناسی | متوسط | متوسط | متوسط | متوسط رو به بالا |
آموزش و دبیری | متوسط | متوسط | زیاد | کم |
جمعبندی
گرچه بهطور کلی جنسیت در پذیرش و تحصیل در اغلب رشتههای دانشگاهی مطرح نیست و توانمندی، علاقه و پشتکار حرف اول را میزند، اما واقعیت این است که برخی رشتهها با توجه به نوع فضای کاری، استعداد و مهارتهای مورد نیاز، برای خانمها مناسبتر و سازگارتر هستند. بهترین رشته های تجربی برای خانم ها در صورتیکه داوطلب رتبه خوبی کسب کند، مطمئنا پزشکی و دندانپزشکی خواهند بود، چراکه با وجود سخت و نسبتا طولانی بودن دوره تحصیل، امکان استقلال کاری و کسب موقعیت اجتماعی و درآمد بالا را تضمین میکنند. در غیر اینصورت، اکثر رشتههای پیراپزشکی هم مناسب خواهند بود و در پایان نیز داوطلبها میتوانند به سراغ رشتههای دیگر که نیاز به رتبه خیلی خوب ندارند، بروند.
سوالات متداول
اکثریت رشتههای پزشکی و پیراپزشکی مطمئنا رشتههای مناسبی برای خانمها بهشمار میروند؛ اما در سطوح پایینتر و برای کسانیکه موفق به کسب رتبه خوب در کنکور نشدهاند، رشتههایی نظیر روانشناسی، آموزش، انواع مدیریت، میکروبیولوژی، زیست شناسی نیز میتوانند مناسب باشند.
قبولی در تمامی رشتههای پزشکی و پیراپزشکی، از طریق آزمون سراسری و کسب رتبه خوب در آن، امکانپذیر است. اما رشتههایی نظیر روانشناسی، حسابداری و زیست شناسی را میتوان با انتخاب رشته صرفا با سوابق تحصیلی قبول شد.
مشاغل مربوط به کادر درمان، بهطور کل شرایط خوبی برای مهاجرت دارند و اکثر کشورها خواهان این مشاغل هستند.